OSMANLI DEVLETİ İDARESİNDE GÖNYE (GONİO) SANCAĞI

Osmanlı Devleti’nde Karadeniz’in doğu yakasındaki bazı küçük idari birimler, Trabzon’un fethinden sonra belirli amaçlara ve hizmetlere bağlı olarak teşkilatlanmıştır. Fethinden merkeze olan uzaklık nedeniyle ulaşılamayan idare edilemeyen yerler Rusya’nın yayılmacı politikasından bu politikayı tatbik etmesinden işlerlik kazanmıştır. Anapa Faş gibi stratejik öneme sahip toprakların kaybedilmesi ile Devleti bir takım askerî tedbirler almaya çalışmış, Gönye çevresindeki birimleri birer savunma hattı haline getirmiştir. Bu doğrultuda Batum beraber sancağına sürekli idareciler tayin edilmiş, kale çevresi sağlamlaştırılmaya çalışılmıştır. Böylece sancağı, konumunun anlaşıldığı dönemden itibaren hareketlilik kazanmış, iskelesi, gümrüğü kalesi özellikle XVIII. yüzyılda önemli ikmal merkezi gelmiştir. Trabzon-Batum Hemşin-Çıldır-Kars arasındaki ulaşım ağının parçası sancağı genellikle yakın bölgelerdeki tarafından tasarruf edilmiştir. Siyasi dengelerin değişmesi Gönye’nin statüsü köy, nahiye sancak değişiklik göstermiştir.